Κέντρο Νεότητας στη Σητεία: Πολυτέλεια ή Αναγκαιότητα;

Μια από τις σημαντικότερες ελλείψεις της Σητείας είναι η απουσία Κοινοτικού Κέντρου που να απευθύνεται στους εφήβους και στους νέους της πόλης. Η δημιουργία του κολυμβητηρίου στο χώρο που στεγαζόταν το παλιό Κέντρο, παράλληλα με την ανυπαρξία εναλλακτικών, στέρησε από τους νέους το μοναδικό χώρο ελεύθερης συνεύρεσης και παρουσίας τους. Το κενό δεν καλύφθηκε και ανάλογο μέλημα δε διαφαίνεται στο σχεδιασμό της Δημοτικής Αρχής.


Η έλλειψη Κέντρου Νεότητας δεν θα πρέπει να θεωρείται αμελητέα· καταδεικνύει την απουσία ευρύτερου οράματος και σχεδιασμού, μιας πολιτικής για τους νέους, της διάθεσης αναζήτησης και εύρεσης απαντήσεων για την αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου τους. Οι νέοι της πόλης έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν μόνο σε οργανωμένες αθλητικές ή πνευματικές δραστηριότητες και λείπουν οι ευκαιρίες συνάντησής τους σε πιο χαλαρά πλαίσια, στα οποία μπορούν να προσέλθουν αυθόρμητα, να κοινωνικοποιηθούν ελεύθερα και καλλιεργήσουν τα ενδιαφέροντά τους.

Η έλλειψη δυνατοτήτων και ευκαιριών δημιουργικής αξιοποίησης του ελευθέρου χρόνου, έκφρασης, ψυχαγωγίας και προσωπικής ανάπτυξης απομονώνει και παθητικοποιεί. Η ενεργητικότητα δεσμεύεται μπροστά σε μια οθόνη ή εκτονώνεται μέσα από κενές περιεχομένου και νοήματος ή αυτοκαταστροφικές επιλογές.

Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγουν όσοι έρχονται συστηματικά σε επαφή με τη νεολαία (όπως καθηγητές, μέλη συλλογικοτήτων, εργαζόμενοι σε ψυχοκοινωνικές υπηρεσίες). Ο σημαντικός αριθμός γονέων που απευθύνονται στις τελευταίες, είτε αναζητώντας διεξόδους από φαινόμενα εξάρτησης (ουσιοεξαρτήσεις, διαδίκτυο), είτε εκφράζοντας την απόγνωσή τους για τις επιθετικές και όχι σπάνια παραβατικές συμπεριφορές των παιδιών τους, θα πρέπει να μας προβληματίσει έντονα. Ίσως είναι προτιμότερο, αντί να διαπιστώνουμε το διογκούμενο πρόβλημα και να καταφεύγουμε ακολούθως στη δημιουργία εξειδικευμένων υπηρεσιών για την αντιμετώπισή του, να δημιουργήσουμε προϋποθέσεις ανοικτού διαλόγου με τους νέους και να προσπαθήσουμε να τους υποστηρίξουμε στην υλοποίηση των ιδεών και στην κάλυψη των αναγκών τους.

Η προσπάθεια δημιουργίας σωμάτων ή θεσμών «από τα πάνω», όπως τα Τοπικά Συμβούλια Νέων, έχει δείξει τα όριά της τόσο στην πόλη μας όσο και αλλού. Η συμμετοχή των κατοίκων μιας περιοχής σε ζητήματα που αφορούν άμεσα την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής τους δεν είναι ούτε τεχνικό-διαδικαστικό ζήτημα, ούτε μέσο εκτόνωσης της όποιας κοινωνικής δυσαρέσκειας. Γιατί τότε μιλάμε για ψευδαίσθηση συμμετοχής και επίφαση δημοκρατικότητας. Αντί να αποτελεί τον αποδέκτη των όποιων πολιτικών, το κοινωνικό σώμα πρέπει να διεκδικήσει λόγο και να ενισχύσει τη συμμετοχή του στην κοινωνική ζωή της πόλης.

Οι σύγχρονες πολιτικές πρόληψης των ψυχοκοινωνικών προβλημάτων βλέπουν την τοπική κοινότητα ως σύστημα. Τα στοιχεία που απαρτίζουν το σύστημα αυτό (οικογένεια, σχολείο, συλλογικότητες, χώροι εργασίας, φορείς και υπηρεσίες, ΜΜΕ) ενθαρρύνονται να αξιοποιήσουν το δυναμικό τους στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος που προάγει τη συλλογική ευημερία. Η διαμόρφωση του κατάλληλου περιβάλλοντος, τέτοιου που να προσφέρει ευκαιρίες κοινωνικής συμμετοχής, να υποστηρίζει και να είναι κοινωνικά δίκαιο, θεωρείται σήμερα η πιο ουσιαστική στρατηγική πρόληψης. Ένα τέτοιο περιβάλλον, όχι μόνο βοηθά στην καλύτερη ενσωμάτωση των συμπολιτών μας με ιδιαίτερες ανάγκες και προβλήματα, αλλά ταυτόχρονα συνιστά προστατευτικό ιστό, αποτρέποντας ή επιβραδύνοντας την εξέλιξη των διαφόρων ψυχοκοινωνικών προβλημάτων.

Στον πυρήνα αυτής της στρατηγικής βρίσκεται συχνά κάποιο Κοινοτικό Κέντρο το οποίο φιλοξένει τους δημιουργικούς πυρήνες της κοινότητας και αναδεικνύεται σε ζωντανό κύτταρο της. Η παιδευτική, ψυχαγωγική και προληπτική συνεισφορά ενός τέτοιου Κέντρου συχνότατα ξεπερνά κατά πολύ την εμβέλεια δράσης οποιασδήποτε ψυχοκοινωνικής υπηρεσίας, που συνήθως «ψαρεύει σε θολά νερά» ή αναλαμβάνει δράση αφότου έχει προκύψει το πρόβλημα.

Η δωρεά της οικείας Δαουράκη στο Δήμο Σητείας είναι δυνατό να αποτελέσει την απάντηση στη στέγαση και δημιουργία Κοινοτικού Κέντρου Νεότητας. Η πρόταση αυτή βρίσκεται σε συμφωνία με τη διαθήκη της οικογένειας Δαουράκη και επιπρόσθετα απαντά σε μια πραγματική ανάγκη της πόλης. Η Σητεία χρειάζεται ένα ζωντανό χώρο, γεμάτο δράση και δημιουργία, πολυεπίπεδο και παραγωγικό σε επίπεδο πολιτισμού. Η πρόταση του Δήμου Σητείας για τη δημιουργία Ψηφιακού Μουσείου απέχει παρασάγγας από την παραπάνω ανάγκη. Εύλογο είναι το ερώτημα τι θα εξυπηρετήσει ένας ακόμα εκ προοιμίου άψυχος και καθόλου ελκυστικός χώρος. Συνακόλουθα τίθεται το δεύτερο ερώτημα, μέσα από ποια κοινωνική διεργασία αναδείχθηκε αυτή η ιδέα. Μήπως θα έπρεπε να ληφθεί υπόψη η γνώμη των οργανώσεων, των τυπικών και άτυπων ομάδων και συλλόγων της πόλης που επιχειρούν να προσφέρουν στη νεολαία; Μήπως είναι καιρός οι ενεργές συλλογικότητες της πόλης να συζητήσουν και να καταθέσουν μια συγκροτημένη πρόταση για τη δημιουργία ενός χώρου που θα φιλοξενεί τις δραστηριότητες τους, θα δίνει το περιθώριο στους νέους να υλοποιήσουν τις δημιουργικές προτάσεις τους, θα προάγει τη συμμετοχή, την ανάληψη πρωτοβουλιών και θα ανταποκρίνεται στις αναζητήσεις των νέων;



                                          Κώστας Φραγκιαδάκης

Υπεύθυνος Ψυχολόγος του Προγράμματος Προαγωγής Αυτοβοήθειας Σητείας